Genealogische geschiedenis van het dorp Zuidland
1791 - 1858 (66 jaar)| Naam | Pieter Lansert de Gilde | |
| Geboorte | 25 apr 1791 | |
| Geslacht | Mannelijk | |
| Beroep | Zuidland  |
|
| Korenmolenaar | ||
| Overlijden | 25 feb 1858 | Zuidland |
|
||
| Persoon-ID | I2536 | Zuidland Genealogie |
| Laatst gewijzigd op | 19 sep 2024 | |
| Vader | Johannis de Gilde | |
| Moeder | Johanna Lansert | |
| Gezins-ID | F1472 | Gezinsblad | Familiekaart |
| Gezin 1 | Jannetje van Rij, geb. 14 aug 1789, Zuidland ovl. 22 feb 1824, Zuidland (Leeftijd 34 jaar) | |||||||||
| Huwelijk | 21 feb 1813 | Zuidland [1] |
||||||||
|
||||||||||
| Kinderen |
|
|||||||||
| Gezins-ID | F1031 | Gezinsblad | Familiekaart | ||||||||
| Laatst gewijzigd op | 19 sep 2024 | |||||||||
| Gezin 2 | Pietertje van Beek, geb. 4 feb 1800, Zuidland ovl. 30 mrt 1883, Zuidland (Leeftijd 83 jaar) | |||||||
| Huwelijk | 16 apr 1825 | Zuidland [2] |
||||||
|
||||||||
| Kinderen |
|
|||||||
| Gezins-ID | F1473 | Gezinsblad | Familiekaart | ||||||
| Laatst gewijzigd op | 20 jul 2014 | |||||||
| (Levens)Verhalen |  | Reed molenaar Pieter de Gilde een scheve schaats? Een zoektocht van Zuidland, naar Drenthe en Den Haag. In het Drenths archief kwam ik een brief uit 1833 tegen waarin Zuidland werd genoemd, dus ging ik op onderzoek uit. Het betrof een brief verstuurd vanuit Frederiksoord naar de Commissie voor de Maatschappij van Weldadigheid (MvW) in Den Haag. De MvW was in de 19e eeuw opgericht om arme gezinnen en personen, veelal uit de grote steden, te helpen een eigen bestaan op te bouwen als boer in de vrije koloniën Frederiksoord, Willemsoord en Wilhelminaoord in Drenthe. De brief begint als volgt: 'Ter voldoening aan uw brief heb ik de eer nopens de volgende bedelaars-kolonisten de verlangde opgaven te doen.' Hoewel die eerste brief ontbreekt is er blijkbaar over een aantal personen vanuit Frederiksoord achtergrond-informatie gevraagd. Een van die 'bedelaar-kolonisten' was Johanna van der Waal, geboren op 14 oktober 1815 te Zuidland, als dochter van Barendina van der Waal. Er stond geen vader vermeld in de geboorteakte en Johanna was vermoedelijk een buitenechtelijk kind. In de brief wordt betreffende dit 'mysterie' meer bekend. Er staat: "Johanna van der Waal, nummer 2340, is geboren te Zuidland bij den Briel, wordt half October 16 jaren oud en is gedoopt in de gereformeerde kerk aldaar. Hare moeder noemde zich Berendina van der Waal en is den 23e Februari 1832 te 's-Gravenhage overleden, zijnde in den ouden Hoorn bij Helvoetsluis geboren. Zij is in hare geboorteplaats niet bekend, doch heeft er nog bloedverwanten, als van hare vaders zijde: Jans de Gilde, gehuwd met Cornelis van Ommeren en van hare moeders zijde een zuster: Maartje van der Waal geheten, welke mede gehuwd is, wetende zij echter de naam van de man niet, hebbende zij altijd in 's-Gravenhage met hare moeder gewoond op de Kalverenmarkt in nummer 280. Zij is in die stad bekend bij Willem van der Poort en bij den schoolmeester Van der Heiden. Haar vader, Pieter de Gilde, was molenaar te Zuidland." Het lijkt er op dat Johanna deze informatie zelf heeft verteld aan de directeur van Frederiksoord, die het weer doorbriefte naar Den Haag. Hoewel dus in haar geboorteakte er geen vader werd genoemd en er geen (officiele) erkenning was, wist Johanna kennelijk wel wie haar vader was: molenaar van de Arend te Zuidland: Pieter de Gilde. De snelle rekenaars onder u is het wellicht opgevallen dat zij in de brief 16 jaar wordt genoemd, terwijl ze in werkelijkheid 18 jaar zou worden in oktober 1833. Ik ben eerst maar eens naar het leven van de moeder van Johanna gaan zoeken. Barendina van der Waal, geboren in Oudenhoorn, zou bij de geboorte van Johanna, 20 jaar zijn. De enige Barendina van der Waal in Oudenhoorn die ik kon vinden in de doopboeken was echter geboren op 22 april 1792, als dochter van Wouter van der Waal en Johanna Ouddijk. Dan zou ze bij de geboorte van Johanna 23 jaar zijn, maar het is bekend dat leeftijden nog wel eens verkeerd werden vermeld. Barendina huwde nooit maar van haar zijn wel vier kinderen bekend. Na Johanna in 1815, kreeg zij in 1819 in Zuidland een zoon, Klaas (als baby overleden). Er stond wederom geen vader vermeld. Zou het hier ook om Pieter de Gilde gaan? In 1821 was Barendina blijkbaar naar Oostvoorne verhuisd, en kreeg zij een zoon Govert. Hierbij stond vermeld dat Govert van der Poel (51 jaar) aangaf de vader te zijn. Hij was ook de vader van zoon Cornelis van der Waal die in 1823 werd geboren in Vierpolders. Cornelis, een matroos, overleed in 1844 in Shanghai (China). Ook zoon Govert werd niet oud, hij overleed in 1854 (31 jaar). Zoals we hebben vernomen uit de brief was Barendina in 1832 in Den Haag overleden. Dan Pieter de Gilde, molenaar te Zuidland. Hij is geboren in 1791 in Zwartewaal en huwde in 1813 in Zuidland met Jannetje van Rij. Hun eerste kind werd nog in Zwartewaal geboren (1813), maar de andere drie in 1815, 1817 en 1820. Als Pieter de Gilde inderdaad de vader was van Johanna, was zij verwekt en geboren ten tijde van zijn huwelijk met Jannetje van Rij. Jannetje van Rij overleed in 1824, maar een jaar later hertrouwde de molenaar met Pietertje van Beek. In de brief werd vermeld dat Johanna nog een zus, Maartje zou hebben, maar van haar heb ik niets kunnen vinden (hoewel je het ook zou kunnen lezen als zijnde een zus van haar moeder). Hoe dan ook, Johanna van der Waal kon blijkbaar na de dood van haar moeder, nergens terecht en was als bedelaar-kolonist naar Frederiksoord gestuurd, waar ze op 19 februari 1933 werd ingeschreven. Deze inschrijving omvatte tevens een omschrijving van de persoon, waaruit blijkt dat Johanna 1m56 groot was, blond haar met blauwe ogen had en een kleine neus. Ze verbleef er uiteindelijk zes jaar en op 28 meij 1839 werd ze ontslagen en mocht/moest ze vertrekken. Ze ging terug naar Den Haag, maar de vrijheid/zelfstandigheid ging vermoedelijk niet goed want op 8 juli 1843 werd Johanna weer ingeschreven, dit keer in de kolonie van Ommerschans. Na vier jaar, op 10 juli 1847, werd ze wederom ontslagen. Aangezien het logisch lijkt dat Johanna terugkeerde naar Den Haag, ben ik daar verder gaan zoeken. In het archief daar vind ik een overlijdensakte van 4 mei 1854, waarin staat dat in het Burger Gasthuis (ziekenhuis voor arme mensen) is overleden: 'Johanna van der Waal, geboren te Zuidland, ongehuwd, oud acht en dertig jaren'. Tot zover klopt alles, maar dan: 'dochter van Johannes van der Waal en Barendina van der Linde, beiden overleden'. Dat is wel bijzonder. Nu kan ik nergens een echtpaar met die namen vinden, zeker niet met een dochter die in Zuidland zou zijn geboren. Waar is het hier fout gegaan? Heeft de gemeente Den Haag een fout gemaakt? Toch is het bijzonder dat de moeder Barendina heette. Waarop baseerden zij hun gegevens, als er verder geen familie was? Ik ga er van uit dat het eerste gedeelte allemaal klopt, want dat kan allemaal worden onderbouwd met gemeentelijke aktes. Alleen de overlijdensakte van Johanna doet vragen oproepen. Vermoedelijk gaan we nooit achter de waarheid komen. (De brief zelf lezen? Klik hier: https://www.drentsarchief.nl/.../77179ae0-ff4d-2294-5338... ) |
| Bronnen |
|
Historische Vereniging Zuytlant
Zuidland Ons Dorp (Teun Kweekel)
Molen De Arend
Oude foto's, verhalen en andere documentatie zijn onmisbaar in het behouden van het Zuidlands genealogisch erfgoed. Neem contact op en help ons het Zuidland van vroeger te reconstrueren en te behouden voor de toekomst.
