Predikant.
Johannes Adrianus werd op 13 januari 1732 in Rotterdam gedoopt. Hij was de zoon van David du Bois en Agatha Vonk. Johannes trouwde in ‘s-Heer Arendskerke op 29 september 1758 met Catharina Wiltens uit Dordrecht. Samen kregen zij twee dochters: Agatha, geboren in
's‑Heer‑Arendskerke op 8 augustus 1759, gedoopt op 12 augustus 1759 en overleden na 26 mei 1792 en Cornelia Catharina, geboren in 's‑Heer‑Arendskerke op 4 september 1765,
gedoopt op 8 september 1765. Catharina overleed op 8 oktober 1780 in Den Bommel. Op
13 juni 1789 kreeg hun dochter Agatha 1.000 gulden gelegateerd van haar tante Johanna Catharina du Bois, dochter van David du Bois en Cornelia van der Corput. Deze Johanna Catharina was een halfzus van de predikant.
Johannes’ tweede huwelijk was met Martha Maccuan en werd voltrokken in Rotterdam op 1 augustus 1782. Martha stierf in Rotterdam op 9 augustus 1793. Uit dit huwelijk zijn geen
kinderen geboren. In 1803 trouwde Johannes voor de derde maal, deze keer met Henrietta Helena Catharina Haupt. Zij gingen in ondertrouw op 10 maart 1803. Het burgerlijk huwelijk werd gesloten op 27 maart en het kerkelijk huwelijk op 30 maart 1803, ingezegend door Jan van Willigen, predikant in Simonshaven en Biert. Henrietta Helena Catharina Haupt werd geboren rond 1772 in (vermoedelijk) Kerksluis. De plaatsnaam is in de bronnen niet goed leesbaar. Zij was de dochter van de Zuidlandse chirurgijn Herman Caspar Haupt. Ook uit dit huwelijk werden geen kinderen geboren.
De familie Du Bois stamde af van de Fransman Pierre du Bois. Nadat de Franse koning Lodewijk XIV in 1685 het Edict van Nantes herriep, waarna protestanten in Frankrijk min of meer vogelvrij waren, vestigde zich een stroom van Franse Hugenoten in Rotterdam. Een van hen was dus Pierre du Bois.
Johannes werd als proponent beroepen op 13 augustus 1758 in ‘s Heer Arendskerke, Zeeland. Op 22 juli 1770 ging hij naar Ouddorp en op 3 november 1776 vertrok hij naar Den Bommel. Op 7 december 1788 werd hij predikant in Zuidland, waar hij op 29 oktober 1815 als emeritus zijn afscheid predikte. Op 1 november 1815 ging hij met pensioen. Ds. Johannes Adrianus du Bois overleed in Dordrecht op 30 januari 1823, 91 jaar oud. Du Bois was 50 jaar ouder dan Henrietta, die op 3 april 1851 (eveneens in Dordrecht) overleed.
De politieke onrust en de daarmee samenhangende economische neergang leidden ertoe dat men het in 1794 in Zuidland niet meer gepast vond om kermissen te vieren. Een ander gevolg was dat de Franse militaire aanwezigheid in 1795 huisbezoeken verhinderden. Ds. du Bois schreef daarover in het notulenboek: "... de tijd des Huisbesoeking daar sijnde oordeelde de Broederschap best voor ditmaal na te laten om dat elk met de Fransche Soldaten belet ware..." Hier staat dus dat op de tijd dat er gewoonlijk huisbezoeken werden afgelegd in de gemeente, deze werden verhinderd door de Franse soldaten en dat de kerkenraad besloot maar geen huisbezoeken af te leggen.
In 1798 werd in Nederland, toen de Bataafse Republiek geheten, de scheiding van kerk en staat ingevoerd. Een gevolg daarvan werd door de heer D. Ooms, kerkenraadslid, beschreven in het kerkblad “Hervormd Zuidland” van 17 februari 1984:
In de rubriek “uit de kerkenraadsvergadering” is vermeld, dat het rijkstraktement tot het verleden behoort. Het lijkt mij (hr. D. Ooms) interessant U hiervan wat meer te vertellen. In het begin van de 19e eeuw is, door de toenmalige (Franse) bezetter, een grote hoeveelheid kerkelijke eigendommen afgenomen, zgn. pastoralia. Daarvoor in de plaats is een jaarlijks bedrag toegezegd voor de predikantstraktementen van ca. fl. 700,-- tot fl. 800,--. Tevens mochten de landelijke kerkelijke organen hun post zonder postzegel versturen, de zgn. portvrijdom. Deze regeling is tot 1983 van kracht geweest. De bedragen van fl. 700.-- tot fl. 800 zijn altijd hetzelfde gebleven. Aanvankelijk was zo´n bedrag voldoende voor het jaarsalaris van een predikant of pastoor. Maar in de loop der jaren is het geld steeds minder waard geworden, vooral de laatste twintig jaar, zodat deze bedragen nu nauwelijks voldoende zijn voor een bruto weeksalaris. Menig gemeentelid draagt jaarlijks meer bij aan vrijwillige bijdragen en collecten dan het bedrag van het rijkstraktement. Er is door het rijk jarenlang gezocht naar een redelijke manier om van deze verplichting af te komen. De bindingen van kerk en staat zijn steeds losser geworden. Alleen het rijkstraktement en de portvrijdom waren nog de koordjes waarmee zij aan elkaar vastzaten. Het werd dan ook door ingewijden “zilveren koorde” genoemd. Daar is nu (1984) een eind aan gekomen. Het rijk zal een eenmalige uitkering doen o.a. aan de generale kas van de Nederlandse Hervormde kerk.
Ondanks de deplorabele financiële toestand van het rijk toen, zijn er toch enkele tientallen miljoenen guldens uitgetrokken om van deze verplichting af te komen, en daarmee de zilveren koorde te verbreken. De portvrijdom bleef nog wel enkele maanden bestaan. Het geld werd in hoofdzaak besteed voor het verbeteren van de predikantspensioenen.
Sinds 7 mei 1795 moesten van de Fransen, huwelijken door het plaatselijk bestuur worden voltrokken, ongeacht de afkomst. De kerkelijke bevestiging werd dan apart gehouden. Alleen kerkelijke bevestigingen, zoals eerder gebruikelijk was, waren niet meer mogelijk.
In het jaar 1799 werden in Zuidland 12 huwelijken voltrokken, waarvan 5 in de kerk. In 1800 zijn er 13 paartjes getrouwd, waarvan 4 in de kerk.
In 1801 zijn er 11 paartjes getrouwd, waarvan 2 in de kerk. In 1802 zijn er 11 paartjes getrouwd, waarvan 6 in de kerk. In 1805 zijn er 10 paartjes getrouwd, waarvan 0 in de kerk.
In 1807 zijn er 18 paartjes getrouwd, waarvan 0 in de kerk.
Onder de paartjes die niet-kerkelijk trouwden, zouden ook Joden of Mennonieten geweest kunnen zijn.
Het was in die jaren in elke (Nederduitsch Gereformeerde) gemeente regel en wet dat iedere manspersoon die in een ambt werd verkozen, verplicht was dat ambt te aanvaarden. Dat ondervond ook Jacobus Jordaan op 4 december 1796 toen hij in Zuidland tot diaken werd gekozen. Zijn gezondheid was niet in orde en hij vond dat een reden om voor die zware post te bedanken. De predikant was nog wel gevoelig voor zijn argumenten, dit in tegenstelling tot de kerkenraad. Er moesten diverse genees- en heelkundigen aan te pas komen, zoals J. de Bruin, medisch doctor en chirurgijn in Oud-Beijerland. Deze verklaarde dat Jordaan "... niet geschikt was tot so danig een Post en niet dan seer nadelige gevolgen voor sijn gevoelig gestel souden na sig slepen..." Nog ging de kerkenraad niet overstag. Men wilde dit ernstige feit aan de Classicale Vergadering voorleggen. Door de enorme en langdurige regenval was het echter niet mogelijk om die vergadering te bezoeken, zodat pas in 1798 hierover een besluit kon worden genomen. Daarna werd aan het verzoek van Jacobus Jordaan voldaan. Zijn opvolger werd Kornelis Dubbelde Stuiver.
|
- 1823